Hercules Gate at Former Schaffgotsch Vorwerk / Brama Herkulesa w dawnym folwarku Schaffgotschów, Stara Kamienica (Altkemnitz)

[http://dolny-slask.org.pl/3262378,foto.html?idEntity=504502]

"W sąsiedztwie zamku [prawdopodobnie z XIII wieku] znajduje się rozległy zespół zabudowań gospodarczych folwarku. Dawniej stał tu też pałac [na zdjęciu po lewej]. Obecnie [1999] została tylko część zabudowań, m. in. renesansowy budynek gospodarczy z roku 1579, które elewacja zachowała ślady geometrycznej dekoracji sgraffitowej, oficyna mieszkalna z XVII wieku oraz XIX-wieczny budynek gospodarczy. Od północy zespół zamyka mur z bramą z 1705 roku ozdobioną figurą Herkulesa oraz kartuszami herbowymi [na zdjęciu w prawym dolnym rogu]".

[Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, t. 4 Kotlina Jeleniogórska]

Czytaj też: 
http://najstarszedrzewa.blogspot.com/2010/10/przedostatnia-podroz-bernharda.html

Pan Jan, Kwieciszowice (Blumendorf)

"Kwieciszowice powstały najprawdopodobniej w 2. połowie XII wieku. Później należały do Schaffgotschów. (...) W 1. połowie XIX wieku we wsi rozwinął się drobny przemysł. Był tu młyn, tartak, młyn do mielenia kory dębowej dla papierni. W 1825 roku Kwieciszowice liczyły już 105 domów. Wieś stanowiła ośrodek produkcji przędzy, było tu wówczas 295 przędzarzy".

[Słownik Geografii Turystycznej Sudetów]

Isergebirge/Riesengebirge Map from 1860, And All the Names Are Different!

[http://dolny-slask.org.pl/4740137,foto.html?idEntity=554890]

Well, not all, okay, but take a look:

- the top of Kopaniec (Seifershau) is called Ramberg

- today's Ramberg (Kopaniec-Międzylesie) is called Bamberghauser

- Świerkowiec (Martinsrand) is called Jaegerberg

- Schmiedelsberg (Kowalówka) is called Stein Kunz

- part of Scheibenberg (Tłoczyna) is called Hirschsteinberg

- Pochberg (Smolnik) is called Buchberg

- Antoniwald (Antoniów) is called Antonienwald

- Krommenau (Kromnów) is called Krummau

- Hindorf (Mała Kamienica) is called Hynndorf

- and perhaps most sensationally, Weisse Flins (Izerskie Garby) is called Preusselbeerberg!

"O Sorbach [Wendach] i ich bóstwie Flinsie", przeł. Tomasz Pryll

                                                     

"Siłowe próby nawracania pogańskich Wendów, podejmowane we wczesnym średniowieczu przez książąt i biskupów, wywołały dużą falę wychodźstwa wśród prześladowanych. W ucieczce przed niechcianą chrystianizacją ludy pogańskie najczęściej wędrowały ku niedostępnym terenom górskim. Ich kryjówki znalazły się także w Górach Izerskich i na ich północnym pogórzu. Gdy cesarz Lothar Saski, który przejawiał niezwykłą gorliwość w dziele nawracania pogan, w 1311 r. wypędził wendyjskich Sorbów z okolic Löbau (Lubij), ci osiedlili się u wrót Gór Izerskich. Osada Steine [Kamień] na północ od Świeradowa była jednym z ich siedlisk. Znajdujący się na tutejszych polach Kamień Śmierci [Wyrwak, Zmarlak, Martwy Kamień] wyznacza miejsce składania ofiar i pochówków Sorbów.

Jednak i tutaj nie zaznali spokoju. Prześladowania pogan trwały, wendyjscy uciekinierzy zmuszeni byli ujść w wyższe góry. Najpierw osiedlili się na terenach dzisiejszej wsi Ullersdorf (Orłowice). Odkryte historyczne miejsca pochówku potwierdzają to jednoznacznie. Gdy jednak prześladowcy pojawili się także tutaj, uciekinierzy pobudowali swoje chaty w górnym biegi Kwisy. Co stało się z nimi później – nie wiadomo. Także badacze-regionaliści nie wpadli na ich ślad. Być może ostatnia, nieliczna grupa, zmęczona ciągłym zagrożeniem i strachem, ugięła się przez chrześcijańskim bogiem i pokojowo wtopiła się w środowisko nowych osadników; niewykluczone jednak – a nawet bardziej prawdopodobne – jest, że ten dzielny, twardy narodek pogański został doszczętnie zniszczony w ostatniej, ciężkiej bitwie.

Najwyższą czcią Sorbowie otaczali swoje bóstwo, zwane Flinsem, będące przypuszczalnie wcieleniem słowiańskiego bóstwa Białoboga. Rycina na domu przy Langgasse w Görlitz przedstawia go najprawdopodobniej jako lwa o ludzkiej postaci, z koroną na głowie i pochodnią dzierżoną w pazurach. Szkot Alexander Koss opisywał go jednak jako niskiego, grubiutkiego, koronowanego diabła z długą grzywą, potężnymi pazurami u stóp i dłoni, siedzącego na krześle. W saskiej kronice z 1490 r. Botho czytamy ponadto [tu tekst w gwarze saskiej – przyp. TP]: „Stoi on na flinsowym kamieniu, z wyglądu jak trup w długim płaszczu, dzierżący w ręku kij z płonącą kulą, pod lewą ręką zaś z wyprostowanym lwem, wyglądającym, jakby zdychał z głodu”.

Boską siedzibą Flinsa miały być położone na grzbiecie Gór Izerskich Izerskie Garby (zwane także Białym Flinsem), z których wypływają źródła Kwisy i Małej Kamiennej, a odłupane z nich kawałki kwarcu niczym śnieg wyściełają dolinę Kwisy. Nazwa położonego niżej w dolinie uzdrowiska Świeradów [niem: Flinsberg] także wywodzi się pośrednio od nazwy sorbskiego bóstwa. Wnętrze Izerskich Garbów kryło – jak domniemano – błyszczący, wypełniony skarbami zamek bóstwa Flins, którego widokiem cieszyć mogli się jedynie nieliczni śmiertelnicy. 

Dawni kronikarze przypuszczają, że na Izerskich Garbach składano ofiary sorbskiemu bóstwu, wspominają także liczne miejsca ofiarne, położone w dziczy górskiej. Badania geologiczne już przed dziesięcioleciami niezbicie dowiodły, że wgłębienia w kształcie mis, których wiele jest w trudno dostępnych miejscach w Górach Izerskich, nie są wykonanymi ręką człowieka kamieniami ofiarnymi do pozyskiwania krwi z ofiar ludzkich i zwierzęcych tam składanych, lecz powstały wskutek czynników naturalnych, oddziaływania wody i powietrza na twory skalne. Nie przeczy to jednak naszemu domniemaniu, że te ukształtowane w sposób naturalny misy [chodzi tu zapewne o kociołki wietrzeniowe – przyp. TP] mogły – po ich odkryciu – gdzieniegdzie służyć pogańskim obyczajom ofiarnym. To właśnie owa okoliczność, iż poganie odprawiali czczące swoich bożków obrzędy w najbardziej skrytych miejscach, uprawnia nasze przypuszczenie. 

Poza Weiße Steinricke [Izerskie Garby, po niemiecku w zasadzie pisane „Steinrücken” – przyp. TP] również wyniosły Geierstein (Sępia Skała) na Haumberg (Sępia Góra) określana była mianem tronu sorbskich bogów. Niektórzy uważali ją za pierwszą i najważniejszą świątynię. 

Niektórzy tubylcy ponoć widzieli nieludzką istotę, dzierżącą własną głowę pod ramieniem, która na urządzeniu przypominającym drezynę przejeżdżała obok (domu) stolarza Exnera, a następnie szybkim skrętem wjeżdżała na Haumberg (Sępia Góra). W kilka chwil później szczyt z Sępią Skałą zaniósł się ciemnymi, deszczowymi chmurami.  

Z krótkiej legendy, którą przedstawiano w Świeradowie z przekonaniem o jej autentyczności, wynika, że Sępia Góra jako miejsce kultu pogańskich bogów miała nie mniejsze znaczenie od Izerskich Garbów. Prawdopodobnie ta należąca do Grzbietu Kamienickiego grupa skalna była ośrodkiem wendyjskiego kultu spokrewnionego z Białobogiem Czarnoboga.

Gdy chłopi ustalali terminy prac polowych, spoglądali najsampierw w stronę Sępiej Góry. Gdy okrywała ją mgła, spodziewano się deszczu, gdy jej szczyt był widoczny – oczekiwano pięknej, suchej pogody. Biały Flins (Izerskie Garby) już przy najmniejszym obłoku zwiastował niekorzystną, mokrą pogodę."

["Von den Sorben und ihrem Götzen Flins", w: Heimatbuch des Kreises Löwenberg in Schlesien, przeł. Tomasz Pryll]

Sępia Góra z Białego Flinsa, grudzień 2014

"Kreuztanne. Na Starej Jodle bez wątpliwości zawieszony był krucyfiks. Stąd jej [niemiecka – przyp. TP] nazwa: Krzyżna Jodła (Kreuztanne). Dla pielgrzymów, którzy podążali górami powyżej Kunzendorf i Antoniewald (Proszowa i Antoniów) w kierunku zachodnim ku kaplicy św. Wolfganga, była drogowskazem i wezwaniem do cichej modlitwy. Modlący się mogli przyklęknąć przed Ukrzyżowanym na kamiennej płycie. Kara zaś groziła tym, którzy poważyliby się ułamać gałązkę lub odrost tego okazałego drzewa – ogarniać ich miał dojmujący lęk. Już od dawna nie ma prastarej jodły. Młoda jodełka, która przyjęła imię tej powalonej, zieleni się na jej miejscu. Nieliczni wciąż jeszcze pamiętają zmurszały pień, leżący obok plątaniny korzeni na leśnej ziemi. Stary leśniczy Kieselwalter, godny i sumienny opiekun lasów na wyniesieniach Schmiedelsberg (Kowalówka) i Scheibenberg (Tłoczyna), a którego szczątki również porasta już zielona trawa, potrafił snuć opowieści o starej, obumarłej Krzyżnej Jodle. Krzyż, który zdobił drzewo, to ten sam złoty krzyż, który później był w posiadaniu ducha mnicha z kościółka św. Wolfganga. Piękna, duża kamienna płyta, umieszczona poniżej krzyża, służy do dziś – o ile nasze przypuszczenia są prawdziwe – jako próg chaty w pewnym gospodarstwie rolnym."

[z niemieckiego przełożył Tomasz Pryll]

Widok na Kowalówkę (Schmiedelsberg) i Tłoczynę (Scheibenberg) z Piaszczystej (Sandberg)

Die Venediger auf der Iser [Wenecjanie/Walonowie z Izery]: "W czasach, gdy walońscy poszukiwacze skarbów wydobywali w śląskich górach złoto i kamienie szlachetne, wielu z nich mieszkało na górze, w Izerze [Gross Iser]. Jeden z Walonów codziennie znikał w cichym, odludnym Jagnięcym Jarze. Jego tajemnicze, skryte zachowanie wzbudziło ciekawość mieszkańców Gór Izerskich. Pewnego razu śledził go w lesie jakiś człowiek z Wielkiej Izery i niespodziewanie został zaatakowany przez kozła o czarnym runie, który wcisnął mu się między nogi i wyniósł go aż ku odkrytej ścieżce na górskim grzbiecie. (...) I odtąd nikt już nie śmiał śledzić Walonów podczas ich tajemniczych poszukiwań"

["Die Venediger auf der Iser", w: Heimatbuch des Kreises Lowenberg in Schlesien, przełożył Tomasz Pryll]

Rozdroże (Ludwigsbaude) - Flins - Sine Skałki (Blaue Steine) - Chatka Górzystów (Gross Iser)

Stanisław wydzierżawion!

Źródła Jagnięcego Potoku

Sine Skałki (Blaue Steine), widok na  / view of Stóg Izerski (Heufuder)

The only remaining building (the "New School", today the "Chatka Górzystów" inn) of the village of Gross Iser

Some remnants of the former Isermuhle (water mill & inn):

5.12 AM: Looking North-East from Mt. White Flins

From the Izerian Biodiversity series: Rhagium bifasciatum

"The chemical formula of bufotoxin is C40H60N4O10. Its physical effects resemble those of digitalis which in small doses increases the strength with which the heart muscle contracts and which is used in the treatment of congestive heart failure. The skin of one toad contains enough toxin to cause serious symptoms or even death in animals and man. Clinical effects include severe irritation and pain to eyes, mouth, nose and throat, cardiovascular and respiratory symptoms, paralysis and seizures, increased salivation, vomiting, hyperkalemia, cyanosis and hallucinations. There is no known anti-venom"

Remnants of "Hasenbaude" Inn, Mt. Zajęcznik (Hasenberg, 595 m), Świeradów Zdrój (Bad Flinsberg)

[Brauerei Lowenberg i. Schlesien]

[Landstrom Bier. Immer ein Genuss]

[Wilhelm-? Mineralwasser Bad Flinsberg]