środa, 12 maja 2010

Drzewo, drzewny i drzewiany...


[Dąb, Mała Kamienica, gm. Stara Kamienica, pow. jeleniogórski / Oak, Mała Kamienica [pre-1945: Hindorf], Stara Kamienica [Altkemnitz] commune, Jelenia Góra [Hirschberg] county]


Aleksander Bruckner "Słownik etymologiczny języka polskiego":
drzewo, drzewny i drzewiany, zbiorowe drzewie; drzewko, drzewce ("kopja", Rej i i.); złożone: drzewostan, drzeworyt. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian, z *derwo, rus. dieriewo, serb. drijewo (i "okręt"), czes. drzewo, zbiorowe drziwi; na Litwie derwa, "smoła", darwokszne, "pochodnia", niem. Teer, "smoła (smolaki)", celt. dervus, "dębina", iryj. derb, "pewny"; tu należą drwa, drzewiej, zdrowy; drzewsko, "mary", r. 1500.




dąb (...) Oznacza to samo drzewo ("quercus") u wszystkich Słowian, ale znaczenie pierwotne było ogólniejsze: "drzewo", więc w cerkiewnem mówi się o dębie (tj. o "drzewie") jaworowem, a nad Łabą zwali Apfelbaum - jabłkodębem. Nazwa może pokrewna z niem. Tanne; obca Litwie; pierwotna nazwa dębu, p. piorun, jako święta, stała się tabu, tzn. nie wolno było jej używać pospolicie, wzięto inną. (...)




piorun (...); prasłowiańska nazwa "gromu"; pozornie od piorę - prać, wedle biegun; w istocie zniekształcony dawny *pieryn z *pierkyn, lit. Perkunas, dosłownie: "dębowiec", od nazwy "dębu", *perky, łac. quercus (z *percus), niem. Foehre (inne drzewo); był to bóg gromowy litwo-słowiański, najwyższy (stąd u Finów nazwa "djabła", pergene) (...). (...)




Reasumując (według Brucknera, oczywiście):
"drzewo" = dąb
"dąb" = drzewo
dąb = "piorun"

1 komentarz:

  1. Dziękuję za objaśnienie imion słowiańskiego boga piorunów! Długo szukałem tych informacji.

    OdpowiedzUsuń